مکان‌یابی بهینة جایگاه‌های سوخت‌گیری (مطالعة موردی مناطق 22 گانة شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی تهران

2 کارشناس ارشد اقتصاد

چکیده

یکی از عوامل مهم سیستم حمل و نقل و ترافیک تأمین سوخت وسائل نقلیه و جایگاه‌های تأمین آن است که اهمیت ویژه‌ای در شبکه و ساختار شهرها دارد. در این پژوهش با درنظر گرفتن توزیع و پراکندگی فعلی جایگاه‌های سوخت‌گیری در سطح مناطق 22 گانة شهر تهران و مقایسة آن با توزیع بهینه به‌دست آمده توسط مدل، به شناسایی مناطقی می‌پردازیم که با کمبود یا مازاد جایگاه روبه‌رو هستند.
مدل مورد استفاده، مدل برنامه‌ریزی خطی است که تابع هدف بر اساس معیار کمترین هزینه و توزیع متعادل تقاضا شکل گرفته است.
نتایج حاصل از مدل گویای بهینه نبودن توزیع جغرافیایی فعلی جایگاه‌ها در برخی از مناطق شهر تهران است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Optimal Location of Gas Stations (Case Study of Tehran Municipality)

نویسندگان [English]

  • Aliakbar Arabmazar 1
  • Susan Dahi Far 2
1 Economic, Faculty of Economics and Political Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran
2 MA in Economics
چکیده [English]

One of the important factors in intercity transportation systems is providing fuel to mass volume of different vehicles. Certainly, fuel demand characteristics and layout structure of refueling facilities have considerable effects on transportation network and traffic pattern. Hence optimal location of gas stations becomes an important issue for city management.
In this article we have used a linear programming model with an objective function based on minimum cost and balanced distribution of demand in 22 municipality districts of Tehran to obtain the optimal location of gas stations. Comparing the model results with present distribution of refueling stations shows that the existing layout is not optimal in some districts of Tehran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Location Theory
  • Optimal Locations
  • Refueling Stations
  • Linear Programming
آی گس، سل،1369، برنامه‌ریزی خطی ( روش‌ها و کاربردها )، فائزه توتونیان، دانشگاه فردوسی مشهد.
افندی زاده و اقبالی، (1388)، ″ارائه مدل تقاضا و توزیع جغرافیایی مصرف سوخت در شبکه حمل و نقل شهری″، مهندسی ترافیک، سال یازدهم، شمارة 41، صفحه 3
اکبری، نعمت الله، (1384)، "مفهوم فضا و چگونگی اندازه‌گیری آن در مطالعات منطقه‌ای"، فصلنامة پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال هفتم، شمارة 23.
درخشان، مسعود (1385)، اقتصادسنجی، تهران، سمت.
سازمان حمل و نقل و ترافیک تهران، تابستان (1378)، بررسی جایگاه‌های سوخت رسانی در شهر تهران.
شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری (وابسته به شهرداری تهران ) (1384)، ارزش معاملاتی املاک تهران، شمیران ، شهرری و حومه به انضمام نقشه بلوک‌ها.
شرکت مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک تهران (مرداد 1382)، برآورد متغیرهای اقتصادی- اجتماعی و تقاضای سفر شهرتهران تا سال 90.
عرب مازار، عباس (1366)، اقتصادسنجی عمومی، تهران، کویر.
عرب مازار، علی اکبر (1376)، برنامه‌ریزی ریاضی، تهران، دانشگاه شهیدبهشتی.
عابدین درکوش، سعید (1389)، درآمدی بر اقتصاد شهری، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
قدسی‌پور، حسن (1387)، فرایند تحلیل سلسله مراتبیAHP، تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
لینچ، کوین (1376)، تئوری شکل خوب شهر، تهران، مؤسسة انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
مرکز اطلاعات جغرافیایی شهرتهران (1376)، کاربردهای سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS در جهان.
مرادی نژاد، داریوش، همتا، نیما (1388)، بهینه سازی در نرم افزار lingo، نشر همت جاودان.
معماری،مجتبی (1378)، بررسی نحوة توزیع بنزین در شهر تهران و مکان‌یابی بهینه، پایان‌نامه، دانشگاه آزاد اسلامی، رشتة عمران گرایش شهرسازی.
میرزایی قمی، عبدالقادر (1384)، مکان‌یابی جایگاه‌های سوخت‌رسانی (مطالعه موردی پمپ بنزین‌های شهرداری منطقه 1)، پایان‌نامة، دانشگاه امام خمینی، رشته عمران گرایش برنامه‌ریزی حمل و نقل.
وینستون، وین (1380)، تحقیق در عملیات (برنامه‌ریزی حمل و نقل)، ترجمة میرحسنی، علی، علیرضایی، محمدرضا، تهران، مبتکران.
هیود، لین (1381)، مقدمه‌ای بر سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی، ترجمة گیتی تجویدی ، سازمان نقشه برداری کشور.
 
Cooper, L , (1963), Location – Allocation Problems, Operation Research.
C.S ReVelle , H.A Eiselt, (2005), Location analysis,University of  new Brunswick,NB,Canada.
Harkness Joseph, ReVelle Charles, (2003), Facility location with Increasing Production Costs, The John Hopkins University.
Kuhn, H.W. and Kuenne, R.E. , (1962), "An Efficient Algorithm for Numerical solution of Generalized Weber Problem in spatial Economics", J Regional science.
Kaufman,L. and Plastria, F , (1980), A Generalization of the Weber Location Problem, Vrije University Brussell, Belgium.
Mark D.H and Lieman J.G, (1971), "Location Models, Solid Waste Collection Example", Journal of Urban Planning and Development ASCE.
Martin Frick,K.W. Axhausen ,GianCarle,AlexanderWokaun (2007), Optimization of Distribution of Compressed Natural Gas (CNG)  Refueling Stations: Swiss Case Studies.
Schaeffer, W.K and Huter, A.P, (1974), An Algorithm for the Solution of a Location Problem with Metric Constraints.
huijun Sun ,GaoZiyou, Wu Jianjun,(2007), A Bi-level Programming Model and Solution Algorithm for Location of Logistic Distribution Centers, Beijing Jiaotong University.
Wang Ying Wei, (2010), Locating  Passenger Vehicle Refueling Stations, National Penghu University.
 
وب سایت سازمان ملی پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی www.niopdc.ir
وب سایت شهرداری تهران  www.tehran.ir
وب سایت سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران
وب سایت مرکز آمار ایران http://www.amar.org.ir