اندازه‌گیری فقر (نسبی) در ایران با استفاده از منطق فازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری دانشگاه پیام نور و مدرس دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی(ره)

چکیده

برای اندازه‌گیری فقر و تمایز فقیر از غیر فقیر، معمولاً از شاخص‌های  سن، خط فقر، نسبت فقرا و شکاف فقر استفاده می­شود. اگر چه این شاخص‌ها مفید می­باشند اما با به کارگیری منطق فازی و ترکیب آن با روش‌های فوق می­توان به دقت اندازه‌گیری شاخص‌ها افزود. برای مثال، براساس روش خط فقر، اگر درآمد فردی کمی بالاتر از خط فقر باشد، غیر فقیر و کمی پایین­تر از خط فقر باشد، فقیر محسوب می‌شود. در مورد سایر شاخص­ها نیز وضعیت مشابه­ای وجود دارد.  استفاده از روش منطق فازی می­تواند باعث رفع این مشکل گردد. در این مقاله با معرفی شاخص­های مختلف و با بازتعریف این شاخص­ها در چارچوب منطق فازی، اندازه‌گیری فقر در ایران در سال­­های 76، 82 و 1388 انجام شده است. نتایج با حالت متداول نیز مقایسه شده است. این مقایسه نشان می­دهد، روش‌های اندازه‌گیری فقر با استفاده از چارچوب منطق فازی، نشان از تعریف  دقیق­تر و همچنین گسترده­تر فقر نسبت به روش­های متداول دارد. نتایج حاصل ازدو دیدگاه متداول و منطق فازی حکایت از آن دارد شاخص‌های فقر در  سال 1376 نسبت به سال 1382 بالاتر هستند و فقر در سال 1382 نسبت به 1376 کاهش یافته است، ولی شاخص‌های مذکور (هم به روش متداول و هم روش فازی) در سال 1388مجدداً افزایش داشته­اند. فقر در مناطق روستایی با استفاده از هر دو دیدگاه در تمامی سال­های مورد بررسی، بیشتر از مناطق شهری است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Measuring Relative Poverty in Iran Using Fuzzy Logic

نویسندگان [English]

  • Mohammad Husain Pourkazemi 1
  • Dariyosh Hassanvand 2
1 Department of Economics, Faculty of Economics and Political Science, Shahid Beheshti University
2 PhD Student
چکیده [English]

For measuring poverty and distinguishing the poor from the non-poor, poverty line, Head- Count Ratio,  Income – Gap Ratio, Sen index are used. Although these are useful, using fuzzy logic and combining it with given methods can increase the exactness of the indices measuring. For example, based on the method of poverty line, if a person ̛ s income is a little above the line he/she is non-poor and a little below the line will be considered poor. The same situation is true of other conditions. Using fuzzy logic can solve the problem. Here, introducing different indices based on fuzzy logic the measuring of poverty in Iran in 1376, 1382, 1388 has been done. Findings have been compared with classical ones. This comparison shows that methods for measuring poverty based on fuzzy logic define poverty meticulously and significantly compared to other methods. Results in two approaches show that poverty indices of 1376 is higher than1382 and poverty in 1382 has been decreased compared to 1376. But the above mentioned indices in 1988 had increase in 1988 again. Poverty in rural areas is more than urban areas by two approaches in all of the investigated years.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Measuring Poverty And Inequality
  • Fuzzy logic
  • Sen Fuzzy Poverty Index

مراجع

باقری، فریده و حسین کاوند(1385)، "اندازه گیری شدت فقر در ایران کاربرد شاخصSST ". فصلنامةعلمیپژوهشیرفاهاجتماعی، سال پنجم، شمارة 20.
خالدی، کوهسار و زورار پرمه(1384)، "بررسی وضعیت فقر در مناطق شهری و روستایی ایران(1382-1375)" اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال سیزدهم، شمارة 49.
خداداد کاشی، فرهاد(1377)، "اندازه­گیری فقر در ایران بر حسب خصوصیات اجتماعی و اقتصادی خانوارها: کاربرد شاخص سن در ایران" پ‍‍‍ژوهشنامه بازرگانی، فصلنامة شماره 8.
خداداد کاشی، فرهاد و خلیل حیدری(1388)، "اندازه گیری شاخص­های فقر بر اساس عملکرد تغذیه­ای خانوارهای ایرانی"، پژوهشنامة اقتصادی، سال نهم، شماره سوم.
راغفر، حسین و ابراهیمی (1387)"فقر در  ایران طی سال­های 83-1368" فصلنامة علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شمارة 24.
صادقی، حسین و ارشک مسانلی "رابطه رشداقتصادی و توزیع درآمد با روند فقر در ابران با استفاده از رویکرد فازی" فصلنامة علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال هفتم، شمارة 28.
طرازکار، محمد حسن و منصور زیبایی(1383)، "بررسی معیارهای رفاه اجتماعی و توزیع درآمد و فقر در جوامع روستایی و شهری مطالعه موردی استان‌های فارس و اصفهان و سمنان" اقتصادکشاورزیوتوسعه، سال دوازدهم، شماره 48.
عرب مازار، عباس و سید مرتضی حسینی نژاد(1383)، "برآورد میزان فقر و شدت آن در گروه‌های مختلف شغلی خانوارهای روستایی ایران"  اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال دوازدهم شمارة 45.
متوسلی، محمود و سعید صمدی(1387)" شناخت جنبه­های اقتصادی سیاست­های کاهش فقر"، مجلة تحقیقات اقتصادی، دانشکده اقتصادی دانشگاه تهران، شماره 55، پاییز و زمستان 1387.
محمودی، وحید (1381) " اندازه­گیری فقر در ایران" فصلنامةپژوهشنامهبازرگانی، شماره ٢٤، پاییز 57.
نجفی، بهاء الدین و آشان شوشتریان (1386)"برآورد خط فقر، اندازه فقر و بررسی تعیین کننده‌های آن در خانوارهای روستایی و شهری ایران"  اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال پانزدهم شماره 59.
 
Belhadj Besma(2010) "One-dimensional Fuzzy Poverty Measure from an Bootstrap Method Perspective" EuroEconomica Issue 1,24.
Caramuta, Diego, M and Contiggiani , Federico (2005) A Fuzzy Approach to Poverty Measurement.
Cerioli. A.and S, Zani (1990)" A Fuzzy approach to the measurement of poverty". In: Dagum C., Zenga M. (eds) Income and Wealth Distribution, Inequality and Poverty, pp. 272-284. Springer- Verlag, Berlin, (1990)
Jes´us P´erez-Mayo(2007) "Latent vs. fuzzy methodology in measuring multidimensional poverty", Research on Economic Inequality, Volume 14 .
Betti Gianni; Bruno Cheli; Riccardo Cambini(2004) "A statistical model for the dynamics between two fuzzy states: theory and an application to poverty analysis" METRON - International Journal of Statistics, vol. LXII, n. 3, pp. 391-411.
Limam, Mohamed and Belhadj, Besma "Unidimensional and multidimensional fuzzy poverty measures: New approach", journal Economic Modelling, 2012.
Njong ,Aloysius Mom and Paul Ningaye(2008) " Characterizing weights in the measurement of multidimensional poverty: An application of data-driven approaches to Cameroonian data "OPHI Working Paper 21.
Pajooy an, J, (1994) ″Establishing the Poverty Line″, Iran Economic Review, No.1,.
Paolo Giordani,and Giovanni Maria Giorgi (2010) ″Poverty Measures in a Fuzzy Logic Framework″ Scientific Meetings of Sis, 45th Scientific Meeting of the Italian Statistical Society.
Sen, A.(1976) "Poverty: "An Ordinal Approach to Measurment". Econometrica, 44,: 219- 231.
United Nation(2000), United Nation Millenniun Development, Resolution 55/2 adopted by the General Assembly, United Nation.
World Bank Institute(2005) "Introduction to Poverty Analysis" Poverty Manual, August 8.
Kanbur, R and  A, Samner (2012), "Poor Countries or Poor People? Development Assistance and the New Geography of Global Poverty"Jornal of International Development. 24,6, 686-695.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار