بررسی اثرات افزایش قیمت کالاهای اساسی بر رفاه خانوارهای شهری کشور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه تبریز

2 عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز

3 دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه تبریز

چکیده

در این مقاله، با استفاده از روش‌های اقتصاد خرد به بررسی تأثیر افزایش قیمت کالاهای اساسی (نان، گوشت، لبنیات، روغن، قند و شکر و سایر خوراکی‌ها) بر رفاه خانوارها پرداخته شده و به کمک داده‌های طرح هزینه و درآمد خانوارهای شهری طی سال‌های 1387-1376 تقاضای گروه‌های کالایی خوراکی با استفاده از سیستم مخارج خطی (LES) تخمین زده شده و با استفاده از تغییرات جبرانی (CV) و تغییرات معادل (EV) اثرات تغییر قیمت گروه‌های کالایی مورد بررسی بر رفاه خانوارها مورد سنجش قرار گرفته است.  
نتایج مطالعه نشان می­دهد که خط فقر خوراکی سال 1387 خانوارهای شهری کشور برابر 10507959 ریال بود. یافته­ها نشان می­دهد که گروه نان و روغن کمترین کشش درآمدی کمتر از یک  و گروه سایر خوراکی‌ها و انواع گوشت دارای بیشترین کشش مخارجی بالاتر از یک می­باشند. میزان تغییرات جبرانی و تغییرات معادل برآورد شده برای تغییرات قیمتی مخارج خوراکی سال 1386 خانوار به ترتیب معادل 3241070 و 3228700 ریال است که 8/17 و 7/17 درصد از کل مخارج خوراکی خانوارهای شهری را تشکیل می­دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Welfare Effect of Subsidy Elimination in Basic Goods

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Azad Motafakker 1
  • Parviz MohammadZadeh 2
  • Seyyed Kamal Sadeghi 1
  • Samad Hekmati Farid 3
1 Tabriz University, Faculty Member
2 Tabriz University, Faculty Member
3 Tabriz University, Ph. D. Student in Economics
چکیده [English]

Subsidy payment is important for both decision makers and Economic authorities. The subsidy payment for bread and other basic goods (meat, oil, sugar, dairy product and other foods) have the main share in whole subsidies, and revising subsidy system is necessary.
This paper evaluates the effect of subsidy elimination in basic goods. In this survey, the researchers estimate food subsistence level by using Linear Expenditure system. This study used household data from Statistics Center of Iran during 1997-2008 period.
In this survey, the researchers first estimated demand for basic goods and then calculated price and income elasticity and finally calculated Compensation Variations and Equivalent Variations for urban households.
Results show that food subsistence level for Iranian household in 2008 is 10507959 rails. Furthermore, based on the calculated Compensation Variations and Equivalent Variations of food groups in 2007, food price changes respectively have 17.8 and 17.7 percent of food expenditure.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Subsidy
  • Compensation Variations
  • Equivalent Variations
  • Equivalent income
  • urban Households
ابریشمی، حمید و محسن مهرآرا (1376)، «مدل تقاضای مصرف‌کننده و تحلیلی بر تغییرات بعد مصرفی خانوارها»، پژوهشنامة بازرگانی، شمارة 3، ص 164-1364.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی مناطق شهری، سال‌های ١٣٧3 تا ١٣٨6.
حکمتی فرید، صمد (1379)، برآورد خط فقر در مناطق شهری استان تهران و مقایسة تطبیقی آن با کل کشور، پایان‌نامة کارشناسی ارشد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، تهران.
خسروی‌نژاد، علی اکبر و ابوالقاسم هاشمی (1374)، «سیستم مخارج خطی الگوی تقاضای خانوارهای شهری در ایران»، مجلة اقتصاد، شمارة 4، بهار 1374.
خسروی نژاد، علی اکبر (1388)، «اندازه­گیری اثرات رفاهی حذف یارانه کالاهای اساسی بر خانوارهای شهری ایران»، پژوهش‌های بازرگانی، شمارة 5، بهار، ص 31-1.
داودی، پرویز و علی اصغر سالم (1385)، «اثر تغییر قیمت بنزین بر رفاه خانوارها در دهک‌های مختلف درآمدی»، پژوهشنامة اقتصادی، شمارة 6 (پیاپی 4)، ص 48-15.
سپه‌وند، مهرداد (1375)، "بررسی و پیش‌بینی رفتار مصرفی خانوارهای شهری در ایران بر مبنای مدل HLES"، روند، شماره 22 و 23، پائیز و زمستان 1375.
صالحی اصفهانی، جواد (1389)، "مقدار کل یارانه­ها در اقتصاد ایران چقدر است؟"، دنیای اقتصاد، شمارة 2602.
غلامی، سعید (1377)، بررسی مقایسه‌ای خط فقر در مناطق شهری استان مازندران و کشور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، تهران.
مرکزآمار ایران، نتایج طرح هزینه درآمد خانوارهای شهری کشور، سالهای 1386-1373.
معاونت برنامه­ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، (1389)، "نگاهی به نحوة پرداخت یارانة کالاهای اساسی و محصولات کشاورزی طی سال‌های 1387 تا 1389"، هفته نامه برنامه، سال نهم، شمارة 402.
محمدزاده، پرویز، فیروز فلاحی، صمد حکمتی فرید (1389)، "بررسی فقر و عوامل تعیین‌کننده آن در بین خانوارهای شهری کشور"،  فصلنامه تحقیقات مدل سازی اقتصادی، دورة 1 شمارة 2، ص 64-41.
محمدی، شاکر، علی سایه میری و هادی گرجی (1386)، "اندازه‌گیری حداقل معاش با استفاده از سیستم مخارج خطی: مورد استان ایلام طی دو برنامه"، فصلنامة پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال نهم، شمارة 31، ص 188-165.
نجیبی، اسحق (1383)، بررسی اثر تغییر قیمت بنزین بر رفاه خانوارها در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی.
Brannlund, R., Nordstrom, J (2004), "Carbon Tax Simulations Using a Household Demand Model", European Economic Review 48, 211 –233.
Cornwell, Antonia & Creedy, John (1997), "Measuring the Welfare Effects of Tax Changes Using the LES: An Application to a Carbon Tax", Empirical Economics 22, pp 589-613.
Creedy, John (1998), Measuring the Welfare Effect of Price Changes: A Convenient Parametric Approach, Australian Economic papers, Blackwell publishing 37(2), pp 137-151.
Creedy, John & Catherine Sleeman (2006), "Carbon Taxation, Prices and Welfare in New Zealand", Ecological Economics 57, pp 333-345.
Fortin, B., Truchon, M (1993), On Reforming the Welfare System: Workfare Meets the Negative income tax. Journal of Public Economics 51, 119– 151.
Jensen, H.H. and Justo Manrique (1998); "Demand for Commodities by Income Groups in Indonesia," Applied Economics, Vol. 30, pp. 491-501.
King, M.A., (1983), "Welfare Analysis of tax Reforms Using Household Data." Journal of Public Economics 21, 183–214.
Muellbauer, J (1974); "Prices and Inequality: The United Kingdom Experience", The Economic Journal, Vol. 84, pp. 33-55.
Roberts, K (1980), Price-independent Welfare Prescriptions. Journal of Public Economics 18, 277–297.
Savard, Luc,(2010), Using an Almost Ideal Demand System in a Macro-Micro Modeling Context to Analyze Poverty and Inequalities, Groupe de Recherché en Économie et Développement International, Working Paper, 10-04.
Shaukat,Ali,( 1995), Poverty Assessment: Pakistan's Case, The Pakistan Development Review, Pakistan Institute of Development Economics, vol. 34(1), pp 43-54.
Shimeles, Abebe, (2010), An African Demand System? Welfare Analysis Using Data from the ICP for Africa 2005, Economic Development Research Department, 215
Tiezzi Silvia (2005), "The Welfare Effect and the Distributive Impact of Carbon Taxation on Italian Households", Energy policy 33, pp 1597-1612.