مزیت‌سنجی اقتصاد ایران در صنعت و کشاوزری با استفاده از شاخص‌های مختلف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشکدة علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

2 گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی

3 کارشناس ارشد برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی

چکیده

محدود بودن منابع و امکانات، لزوم اولویت‌بندی تخصیص آنها را ایجاب می‌کند. با توجه به اینکه دو بخش مولد اقتصاد یعنی بخش صنعتو بخش کشاورزی در جذب منابع محدود موجود برای تولید در رقابت هستند این پرسش پیش می‌آید که با وجود محدودیت بودجه در هر برنامة توسعه، کدامیک از این دو بخش با توجه به ویژگی‌های خاص هر بخش و قابلیت‌هایی که هرکدام دارند در تخصیص این منابع محدود سرمایه‌گذاری دارای اولویت هستند؟ در این مقاله برای نخستین بار با هماهنگ سازی دو طبقه‌بندی ISIC و HS به طور همزمان از شاخص‌های جدول داده ستانده و شاخص‌های مزیت‌سنجی استفاده و سعی شده با به‌کارگیری روش تلفیقی تحلیل عاملی و تحلیل تاکسونومی عددی به پرسش فوق پاسخ داده شود. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخش کشاورزی و زیربخش مواد غذایی و آشامیدنی در اولویت قرار دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparing Relative Advantages of Agriculture and Non-Agricultural Manufacturing Sectors in Iran’s Economy

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hossein PourKazemi 1
  • Hossein Samsami 2
  • Soureh Eftekharzadeh 3
1 Shahid Beheshti University, Faculty member
2 Department of Economics, Faculty of Economics and Political Science, Shahid Beheshti University
3 M.A Degree in Economic system Programming
چکیده [English]

Scarcity of economic resources causes defining priority of their allocation to activities. Agriculture and Non-Agricultural Manufacturing (NA-Manufacturing) as two parts of production sector compete for absorbing those scarce resources. Hence, the question is: which part is preferred in this allocation, Agriculture or NA- Manufacturing?
In this paper with coordinating ISIC and HS codes, Input-output indices and comparative advantage indices have been used simultaneously for the first time. Factor analysis and numerical taxonomic analysis methods have also been incorporated to answer the question. The results indicate that Agriculture is preferred to NA-Manufacturing in Iran’s economy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Relative Advantages
  • Non-Agricultural Manufacturing Sector
  • agriculture sector
  • Factor analysis
  • Numerical Taxonomy Analysis
افتخارزاده، ثوره (1389)، مزیت‌سنجی اقتصاد ایران در صنعت و کشاورزی با استفاده از شاخص‌های مختلف، پایان نامة کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی سیستم‌های اقتصادی، دانشکدة علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی.
اکبری، نعمت الله، مهدی رنجکش(1382)، "بررسی رشد بهره‌وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی ایران طی دوره 1345-1375"، اقتصاد کشاورزی و توسعه، شمارة یازدهم شمارة 43 و 44.
امامی، ارسطو (1377)، "صادرات و بخش صنعت در ایران"، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شمارة 130-129.
امینی خوزانی، محسن (1382)، بررسی اقتصادی و تعیین اولویت‌های سرمایه‌گذاری صنعتی در استان اصفهان با استفاده از جدول داده ستانده، پایان نامة کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشکدة تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد اسلامی (خوراسگان).
بانویی، علی اصغر، ملیکا محمد پور، سارا اکبری مهربانی (1382)، "تحلیل‌های اقتصادی و اجتماعی ضرایب فزاینده بخش‌های کشاورزی، صنعت و خدمات در الگوی ماتریس حسابداری"، اقتصاد کشاورزی، سال یازدهم، شمارة 41 و 42.
بهجت خواجه، رضا (1381)، بررسی تأثیر تسهیلات اعطایی سیستم بانکی کشور بر ارزش افزوده بخش کشاورزی و صنعت در اقتصاد ایران (1351-1377)، پایان نامة کارشناسی ارشد، توسعه اقتصادی و برنامه ریزی، دانشگاه تبریز.
حاجی رحیمی، محمود، جواد ترکمانی (1382)، "بررسی نقش رشد بخش کشاورزی در رشد اقتصاد ایران؛ کاربرد الگوی تحلیل مسیر"، اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال یازدهم، شمارة 41 و 42.
حسینی، شمس الدین، مریم ملک محمدی چهل خانه، (1386)، "سنجش مزیت نسبی و رقابتی صنعت چرم ایران در بازارهای جهانی"، فصلنامة پژوهشنامة بازرگانی، شمارة 44، ص265-235.
دهقان شورکند، حسین، فرشید سعادتی میل آغاردان، حسین علی اصغرپور موزیرجی، مجتبی اسفندیاری کلوکن، مرتضی پهلوانی (1388)، شناسایی بخش‌های کلیدی اقتصاد ایران، چکیده مقالات ارائه شده در سومین همایش کاربرد تکنیک‌های داده – ستانده در برنامه ریزی اقتصادی و اجتماعی، همایش تکنیک‌های داده - ستانده، دانشکدة اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی.
روزبهان، محمود (1381)، مبانی توسعة اقتصادی، تهران، نشر تابان.
سورشجانی سامانی، پژمان(1379)، "تعیین بخش کلیدی در اقتصاد ایران با استفاده از جدول داده - ستانده"، مجلة برنامه و بودجه، شمارة 36، ص 65-89.
صفاتی، ایرج (1383)، بررسی عوامل مؤثر بر عملکرد بخش‌های صنعت و کشاورزی در دورة 1346-1379، پایان نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
فتحی، یحیی (1381)، "تجزیه و تحلیل مزیت نسبی صادراتی گروه‌های مختلف صنایع غذایی ایران"، اقتصاد کشاورزی و توسعه، شمارة 38.
کلاین، پل (1380)، راهنمای آسان تحلیل عاملی، ترجمه: سید جلال صدرالسادات و اصغر مینایی، انتشارات سمت.
گزین، محمدرضا (1381)، بررسی ارتباط متقابل بخش‌های صنعت و کشاورزی در اقتصاد ایران، پایان نامة کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
مهرآرا، محسن، علی رستمیان (1385)، "ایران؛ میزان ادغام در اقتصاد جهانی و مزیت‌های نسبی"، مجلة تحقیقات اقتصادی، شمارة 72، ص 131-163.
 
Calfat, German, Renato G. Flores Jr. (2004), The Eu-Mercosul Free Trade Agreement: Quantifying Mutual Gains, Internet Address: ideas.repec.org/p/fgv/epgewp/575.html
Hinloopen, Jeroen, Charles Van Marrewijk (2004), Empirical Relevance of the Hillman Condition and Comparative Advantage, Internet Address: http://www.tinbergen.nl.
Jing, Zhan (2004), "Revealed Comparative Advantage And Competitiveness of China’s Agricultural Products", Journal of Agric. Sci. Technol., Internet Address:
Kim, Jong-Hwa (2009), "Intra-Industry Trade, Revealed Comparative Advantage, And Trade Specialization: The Case Of Korea-Japan Trade", Internet Address: www.s-space.snu.ac.kr/bitstream/10371/61458/1/36-34-15.pdf
Leung, Pingsun, Junning Cai (2005), A Review of Comparative Advantage Assessment Approaches in Relation To Aquaculture Development, Internet Address: www.sard.ruc.edu.cn
Mirbagheri, Mirnaser, Namiq Tagiev (2009), "Studying The Effective Factors Which Affect on Economical Growth", Journal of Geography and Regional Planning, Vol. 2(11), Pp. 291-298.
Tabata, S., (2006), "Observations on Changes in Russia’s Comparative Advantage (1994-2005) ", Journal of Eurasian Geography and Economics, Volume 47, Number 6. Pages 747-759.
Thaiprasert, Nalitra (2006), Rethinking the Role of Agriculture and Agro-Industry in the Economic Development of Thailand: Input-Output and CGE Analyses, dissertation for the Degree of Doctor of Philosophy, Graduate School of International Development, Nagoya University.
Yoon, Chan-In, Kiheung Kim, (2003), Comparative Advantage of the Services and Manufacturing Industries of Korea, China and Japan and Implication of its Fat Policy, Internet Address: www.faculty.washington.edu/karyiu/ confer/seoul06/papers/yoon-kim.pdf