تأثیر سیاست‌های کلان اقتصادی بر توزیع درآمد در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی

2 عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

هدف این مقاله، بررسی تأثیر سیاست‌های مالی (مخارج دولت و درآمدهای مالیاتی مستقیم) و پولی (ذخیرة قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی و بدهی آن‌ها به بانک مرکزی) بر وضعیت توزیع درآمد در اقتصاد ایران است. برای نشان دادن این تأثیرات از یک الگوی اقتصادسنجی کلان استفاده  شده است. شاخص نشان‌دهندة وضعیت توزیع درآمد ضریب جینی است. ضرایب معادلات الگو از  طریق روش حداقل مربعات معمولی و به صورت جداگانه برای دورة 86-1338 برآورد و پایایی هر کدام از این معادلات به‌وسیلة آزمون دیکی- فولر تعمیم یافته بررسی شده است .برای نشان دادن اعتبار مدل، مدل برای دورة 86-1356 شبیه‌سازی و اعتبار آن توسط شاخص میانگین مجذور خطا تأیید شده است.
نتایج نشان می‌دهند که افزایش هر کدام از سه متغیر مخارج دولت، درآمد مالیات‌های مستقیم دولت و یا ذخایر قانونی بانک‌ها نزد بانک مرکزی، باعث کاهش ضریب جینی می‌شود و افزایش بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، ضریب جینی را افزایش می‌دهد. همچنین مشخص شده که در بین متغیرهای مذکور، تأثیر مخارج دولت بر ضریب جینی بیشتر از سایرین بوده است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Macroeconomic Policy on Income Distribution in Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammad Naser Sherafat 1
  • Zarir Negintaji 2
1 Department of Economics, Faculty of Economics and Political Science, Shahid Beheshti University
2 Shahid Beheshti University, Faculty member
چکیده [English]

The aim of this paper is to review the effects of fiscal and monetary policies on the status of income distribution in Iran. Therefore, a Macro econometric Model is used to show the effects of government spending, direct income tax, trade bank’s legal deposits at the central bank and the central bank’s claims on trade banks. Gini coefficient is also used as an index of income distribution. Based on the results of augmented D-F test with macro data of Iran between 1338-86, each equation is estimated by OLS separately. To evaluate the performance of the model, a dynamic simulation between 1356-86 was performed and demonstrated that it is a reliable model with the use of mean square errors (MSE).  
The results indicate that Gini coefficient decreases as government spending, direct income tax and the trade bank’s legal deposits at the central bank increase. But Gini coefficient increases when the central bank’s claims on trade banks increase. It was also found that the effect of government spending on Gini coefficient is more prominent than others.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Income Distribution
  • Gini coefficient
  • Monetary Policy
  • Fiscal policy
  • Macro-econometrics Model
  • Simulation

مراجع

ابریشمی، حمید؛ محسن مهرآرا و پریسا خطابخش (1384)، «بررسی رابطة رشد و توزیع درآمد در ایران»، پژوهشنامة علوم انسانی و اجتماعی.
ابونوری، اسماعیل (1376)، «اثر شاخص‌های اقتصاد کلان بر توزیع  درآمد در ایران»، مجلة تحقیقات اقتصادی، شمارة51.
ــــــــــــــــــــ (1385)، «اثرشاخص‌های اقتصادکلان بر توزیع درآمد در ایران»، مطالعة بین استانی، مجلة تحقیقات اقتصادی، شمارة 77.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، ادارة بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی، بانک اطلاعات سری‌های زمانی اقتصادی.
بدن، لویی (1352)، تاریخ عقاید اقتصادی، ترجمة هوشنگ نهاوندی، انتشارات دانشگاه تهران.
برانسون، ویلیام (1388)، تئوری و سیاست‌های اقتصاد کلان، ترجمة عباس شاکری، تهران، نشر نی.
پروین، سهیلا و راضیه زیدی (1380)،«اثر سیاست‌های تعدیل بر فقر و توزیع درآمد» مطالعة موردی سیاست‌های برنامة اول توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران، شمارة 58.
تفضلی، فریدون (1382)، انقلاب کینزی از دیدگاه رشد و توسعه، تهران، نشر نی.
حسینی، سیده مریم و سید عباس نجفی، توزیع درآمد در مناطق شهری و روستایی ایران (86-1363)، مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد1، شمارة 3، 1388.
داودی، پرویز و محمدعلی براتی (1386)، «بررسی آثار سیاست‌های اقتصادی بر توزیع درآمد در ایران»، فصلنامة پژوهش‌های بازرگانی.
زیبایی،حسن (1384)، «ارزیابی سهم عوامل تعیین‌کنندة نابرابری و توزیع درآمد در ایران»، مجلة برنامه و بودجه، شمارة91.
سایت مرکز آمار جمهوری اسلامی ایران، http://www.sci.org.ir.
سینگ، آتیمار (1374)، تاریخ اندیشه­های عقاید اقتصادی به قلم ده استاد اقتصاد آلمان، ترجمة هادی صمدی، مؤسسه تحقیقات اقتصادی دانشگاه تربیت مدرس.
فرهنگ، منوچهر (1367)، اقتصاد سیاسی، تهران، سروش.
دفتر جمعیت، نیروی کار و سرشماری، مرکز آمارایران، مقایسة اجمالی شاخص‌های نابرابری توزیع درآمد در سال‌های 61-1347.
ــــــــــــــ ، (1364)، مقایسة توزیع درآمد در ایران و چند کشور جهان.
ــــــــــــــ ، (1364)، چگونگی توزیع درآمد در استان‌های کشور (61-1356).
ــــــــــــــ ، (اسفند 1363)، مقایسة اجمالی شاخص‌های نابرابری توزیع درآمد در سال‌های 1361 و 1362.
ــــــــــــــ ، (خرداد 1377)، اندازة شاخص‌های فقر و نابرابری توزیع درآمد در طی سال‌های 75-1365.
ــــــــــــــ ، (1387)، توزیع درآمد در خانوارهای شهری و روستایی کشور 86-1376.
صمدی آذر، نازیلا (1382)، تأثیر سیاست‌های مالی بر توزیع درآمد در ایران (80-1365)، پایان‌نامة کارشناسی ارشد دانشکدة علوم اجتماعی و اقتصاد دانشگاه الزهرا.
نصیری، حسین (1385)، بررسی و برآورد شاخص‌های نابرابری درآمد در ایران با ارزیابی اسلامی، پایان نامة کارشناسی‌ارشد، دانشکدة علوم اقتصاد و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی.
نگین تاجی، زریر (1388)، تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر توزیع درآمد در ایران، پایان‌نامة دکتری، دانشکدة علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی.
Bakker, Alex and john Greed (2000), "Macroeconomic Variables and Income Distribution Condition Modeling", Journal of Income Distribution, pp. 183-97.
Blejer, M.I. and I. Guerrero (1990), "The Impact of Macroeconomic Policies on Income Distribution: An Empirical Study of the Philippines", Review of Economics and Statistics, Vol. 72, No. 3, pp. 414-423.
Bulir, Ales (1998), "Income Inequality: Does Inflation Matter? ", IMF Working Paper.
Bulir, Ales and Anne-Marie Gulde (1995), "Inflation and Income Distribution: Further Evidence on Empirical links", IMF Working Paper, August.
Frenkel, J. A. (1976), "A Monetary Approach to the Exchange Rate: Doctrinal Aspects and Empirical Evidence", Scandinavian journal of Economics, 78(2): 200-224.
Fluckiger, Yves (2007), "The Effect of Macroeconomic Variables on the Distribution of Income in Switzerland", Work Paper.
Galbraith, James, K. (1998), "The Distribution of Income", UTIP Working Paper, No.2, November.
Kuznets S. (1955), "Economic Growth and Income Inequality", American Economic Review, Vol. 45, pp. 1-28.
Schultz T. P. (1969), "Secular Trends and Cyclical Behavior of Income Distribution in United States: 1944-1965", National Bureau of Economic Research, Studies in Income and Wealth, Vol. 33, PP. 75-106.
Pour moghim, Seied Javad (1978), Import Demand in Developing Countries Inducing Iran: A Theoretical and Empirical Study, IOWA Stud University, Ameso IowA, 1978.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار